De Belgische economie bleef mooi overeind in het vierde kwartaal, waardoor over het hele jaar een groei van 1,4% op de tabellen verschijnt. Vermoedelijk liggen consumptiegroei, investeringen door gezinnen en de groei van de uitvoer aan de basis van die prestatie. Aangevuurd door het sterke jaareinde verhoogt KBC haar groeiverwachtingen voor ons land voor 2020 lichtjes. KBC blijft echter wel voorzichtig onder invloed van een slechte jaarstart.

2019 eindigde op sterke noot…

De eerste, voorlopige raming van de Belgische bbp-groei in het laatste kwartaal van 2019 was vrij stevig. Die bedroeg 0,37% (kwartaal-op-kwartaal), wat iets lager is dan de 0,42%-groei in het derde kwartaal. Dat brengt de economische groei voor het hele jaar 2019 op 1,4%. Het vierdekwartaalcijfer was beter dan verwacht (zowel de KBC-raming als de NBB-raming bedroegen slechts 0,2%) en steekt ook gunstig af tegen het groeicijfer in de eurozone (+0,1%) (zie figuur BE1).

Zoals gewoonlijk biedt de voorlopige raming nog geen detail over de samenstelling van de groei. KBC ziet drie mogelijke verklaringen voor het gunstige bbp-cijfer in het vierde kwartaal. Ten eerste heeft de consumptiegroei wellicht positief verrast. Na een sterke opsprong in de eerste helft van het jaar viel de spaarquote van de gezinnen in het derde kwartaal deels terug en mogelijk is die in het laatste kwartaal opnieuw gedaald. Ten tweede waren de investeringen van de huishoudens in woongebouwen wellicht sterker dan verwacht. Het sentiment in de bouw bleef naar het jaareinde toe immers op een relatief hoog peil. Ten slotte heeft de Belgische uitvoergroei mogelijk geprofiteerd van de stabilisatie van het sentiment in de Europese industrie.

KBC gaat er nog altijd van uit dat de spaarquote niet volledig zal terugkeren naar het dieptepunt van 2018, deels te wijten aan de onzekerheid die gepaard gaat met de trage vorming van een nieuwe federale regering. Dat zal de groeidynamiek van de particuliere consumptie in 2020 beperken. Bovendien zal de bouwactiviteit de impact beginnen voelen van de afschaffing van de woonbonus in Vlaanderen begin dit jaar. Ook zal de groeibijdrage van de netto-uitvoer in 2020 allicht negatiever worden dan in 2019. Het wat meer optimistische sentiment in de Europese industrie gaf hoop dat de Belgische economie de komende kwartalen iets meer rugwind zou krijgen van de buitenlandse vraag. De recente uitbraak van het coronavirus zet echter vraagtekens bij dit positieve signaal.

…maar 2020 begint slecht

De uitbraak van het coronavirus kan een aanzienlijke impact hebben op België. De directe blootstelling van België aan China is beperkt, aangezien het land slechts zo’n 2% vertegenwoordigt in de totale Belgische uitvoer. Maar de Belgische economie is wel sterk geïntegreerd in wereldwijde toeleveringsketens die door de uitbraak van het virus kunnen worden verstoord. Meer specifiek houden de sterke banden van België met Duitsland risico’s in, aangezien Duitsland veruit de grootste Europese exporteur is richting de Chinese markt. Bovendien heeft België de tweede grootste haven van Europa en zijn er veel internationale ondernemingen, waaronder logistieke groepen, actief. Al deze factoren maken België relatief kwetsbaar.

Het kwantificeren van de impact van de virusuitbraak blijft moeilijk, omdat er veel scenario's mogelijk zijn. Voorlopig gaat KBC er, in overeenstemming met het algemeen economisch scenario, van uit dat de impact van het virus op de Belgische economie mild zal zijn. Toch houdt KBC rekening met een licht negatieve impact op de groei in het eerste en tweede kwartaal. Tot nu toe hield de Belgische uitvoer buiten de EU goed stand, maar allicht zal die weldra de neerwaartse trend van de Belgische uitvoer binnen de EU volgen. Dat is niet enkel het gevolg van het coronavirus, maar ook van de aanhoudende internationale tegenwind. Dat verklaart waarom KBC voorzichtig blijft voor de groei in heel 2020. KBC heeft het groeivooruitzicht voor 2020 lichtjes verhoogd van 0,9% naar 1,0%, maar dat is uitsluitend het gevolg van de hoger dan verwachte groei in het vierde kwartaal van 2019.

Het KBC-groeivooruitzicht voor 2020 is iets negatiever dan dat van de OESO (1,1%) in haar jongste landenrapport over België. De prognose is wel veel negatiever dan de recente actualisatie van het vooruitzicht door het Federaal Planbureau (1,4%). Het relatief negatieve groeivooruitzicht van KBC is slecht nieuws voor de Belgische publieke financiën. De combinatie van de ontsporing van het overheidstekort in 2019 (tot 1,7% van het bbp), het uitblijven van beleidsmaatregelen als gevolg van de politieke impasse en de matiging van de economische groei zorgt ervoor dat het tekort in 2020 waarschijnlijk de kritische grens van 3% dicht zal naderen.