wo. 20 jan 2021

Nog meer dan anders zijn vandaag heel wat ogen op de VS gericht en in het bijzonder op Washington DC waar Joe Biden de eed zal afleggen als 46ste president van de VS. Dat uittredend president Trump de plechtigheid niet zal bijwonen is tekenend voor het klimaat waarin zijn opvolger aan de slag moet. Naast het politieke gekrakeel zijn vooral de uitdagingen op heel wat andere domeinen de komende jaren zeker niet min. Afwachten hoe VS Inc, en bij uitbreiding de rest van de wereld, de erfenis van Trump zal verteren.
Blue Sweep
6 januari 2021 had een dag moeten zijn die meer duidelijkheid gaf over het politieke landschap in de VS. Door beide zetels te winnen in de verkiezingen van de Senaat in Georgië, hebben de Democraten zich verzekerd van een kleine meerderheid in beide kamers van het Congres. Ze hebben nu 50 van de 100 Senaatszetels, maar verkozen vicepresident Kamala Harris geeft de doorslag in geval van staking van stemmen. Zo zal Biden als president dus enige speelruimte hebben om zijn beleidsagenda te realiseren, al zal het doorvoeren van ingrijpende hervormingen nog altijd een complexe aangelegenheid zijn. Vooral als de filibusterregel in de Senaat overeind blijft. Die regel laat de wetgevers toe om de stemming over een wet uit te stellen, tenzij 60 senatoren beslissen om toch te stemmen. Er zijn hierop wel enkele uitzonderingen.
Capitol raid
De verkiezingsuitslag in Georgia werd evenwel overschaduwd door de gebeurtenissen die zich voordeden tijdens de bekrachtiging van de resultaten van de presidentsverkiezing door het Congres. Door een einde te maken aan Trumps pogingen om die resultaten te betwisten, had ook die bekrachtiging moeten bijdragen tot grotere duidelijkheid over het politieke landschap. De bestorming van het Capitoolgebouw door Trump-aanhangers bracht de Amerikaanse politiek evenwel in een nieuwe toestand van verwarring.
Verscheidene ambtenaren van het Witte Huis namen ontslag en de Democraten hebben in het Huis van Afgevaardigden een nieuwe impeachment-procedure gestart. Het ministerie van Justitie heeft laten verstaan dat het niet uitgesloten is dat een onderzoek wordt gestart naar de rol van Trump in de bestorming. Momenteel is het onduidelijk of deze ontwikkelingen de twee politieke partijen verder uit elkaar zullen drijven. De gebeurtenissen worden vrij unaniem veroordeeld, maar er is geen consensus over wie er verantwoordelijk is en hoe er best verder wordt mee omgegaan.
Joe Biden I
Biden wacht bijgevolg geen gemakkelijke job, wanneer hij vandaag zijn ambt opneemt:
- de gespannen politieke situatie.
- een voortdurende toename van het dagelijkse aantal coronabesmettingen en -doden.
- het economisch herstel zal zich naar verwachting wel doorzetten, maar blijft toch fragiel, gelet op het verlies van 140.000 jobs in december.
Gelukkig verlengt een stimuleringspakket van 900 miljard dollar (4% van het bbp) twee programma’s die de werkloosheidsuitkeringen uitbreiden. Die programma’s zouden aan het einde van het jaar zijn afgelopen, maar zijn met elf weken verlengd. Het gaat onder meer over de verlenging van werkloosheidsvergoedingen voor zelfstandigen en werknemers met losse contracten, zonder vaste arbeidsovereenkomst, en over de financiering van extra weken werkloosheidssteun, na afloop van de normale vergoedingen volgens de statelijke regelingen.
Het nieuwe stimuleringspakket voert tot midden maart ook een bijkomende werkloosheidsregeling in van 300 dollar per week. Dat is de helft van de extra steun die de CARES Act gaf tijdens de eerste golf en afliep eind juli 2020. Naast de werkloosheidsvergoedingen bevat het nieuwe pakket ook een premie van 600 dollar voor individuen met een jaarlijks inkomen van 75.000 dollar of minder. Het heropent het loonsubsidieprogramma voor kleine ondernemingen, verlengt het uitstel voor de betaling van loonbelastingen en voorziet nog financiële steun voor tal van andere groepen, zoals theaters, feestzalen, scholen, kinderopvangdiensten en ziekenhuizen.
1900 miljard bovenop 900 miljard
Biden heeft plannen aangekondigd om bij zijn aantreden verdere stimuleringsmaatregelen te nemen ter waarde van 1.900 miljard dollar. Het pakket omvat onder meer extra premies voor individuen (ter waarde van 1.400 USD), een verlenging van de werkloosheidsregeling tot september, steun voor staten en lokale overheden (een knelpunt tijdens de laatste onderhandelingsronde, waarbij Republikeinen zich krachtig verzetten) en 400 miljard USD om de verspreiding van het coronavirus aan te pakken. Onderhandelingen, zelfs onder de Democraten, kunnen echter nog steeds nodig zijn en de Republikeinen zullen waarschijnlijk opnieuw argumenten tegen verdere uitgaven voor tekorten naar voren brengen nu de Democraten aan de macht zijn. Dus, hoewel de Democratische sweep suggereert dat een politieke impasse kan worden vermeden, zullen de politieke wateren van de VS op de korte termijn verre van rustig blijven.