Er waren gisteren geen grote verrassingen te rapen in de verklaringen van de vele centrale bankiers op de door de Bank van Zweden georganiseerde conferentie over de onafhankelijkheid van de centrale bank. Maar alleen al het houden van een conferentie over dit onderwerp is tekenend voor de druk die zij voelen en de noodzaak om deze onafhankelijkheid opnieuw te bevestigen. De debatten gingen onder meer over de rentepolitiek en het gevecht tegen de klimaatverandering. En, neen, de bankiers zitten zeker niet op dezelfde lijn. Een bijdrage van Bernard Keppenne, hoofdeconoom bij CBC.

Rentepolitiek

• Volgens Fed-topman JeromePowell “kan het herstellen van prijsstabiliteit bij hoge inflatie maatregelen vergen die op korte termijn niet populair zijn, omdat we de rente verhogen om de economie af te remmen. Het gebrek aan directe politieke controle over onze beslissingen stelt ons in staat deze noodzakelijke stappen te nemen zonder rekening te houden met politieke factoren op korte termijn.”
• Isabel Schnabel, hoofd markttransacties bij de ECB, zei: “Wij geloven dat de rente in een gestaag tempo aanzienlijk zal moeten stijgen om een voldoende restrictief niveau te bereiken om een snelle terugkeer van de inflatie naar onze doelstelling van 2% op middellange termijn te garanderen”.

Klimaatverandering

Er is niets nieuws te rapen in deze twee standpunten, al is het nog maar eens een herinnering aan degenen die niet begrepen hebben dat de centrale banken de rente verder zullen verhogen. Maar terwijl de ECB en de Fed het eens zijn over het te volgen rentepad én over de noodzaak om de strijd tegen de inflatie voort te zetten, verschillen zij van mening over de vraag welke gevolgen zij hebben voor de klimaatverandering.

• Voor Powell zou “het aanvatten van nieuwe doelstellingen, hoe lovenswaardig ook, zonder een duidelijk wettelijk mandaat de zaak van onze onafhankelijkheid verzwakken” en hij voegde eraan toe “dat het zonder expliciete wetgeving van het congres ongepast zou zijn voor de Amerikaanse bank om haar monetaire beleid of toezichtsinstrumenten te gebruiken om een groenere economie te bevorderen of om andere klimaatgerelateerde doelstellingen te bereiken”. En hij ging nog verder: “Beslissingen over beleid om klimaatverandering direct tegen te gaan, moeten worden genomen door gekozen publieke entiteiten en weerspiegelen dus de wil van het volk zoals uitgedrukt in de stembus”.
• Voor Schnabel is de visie fundamenteel anders: “Daarom moeten we voor onze bedrijfsobligatieportefeuille, bij gebrek aan herbelegging, overwegen om de portefeuille actief te herschikken ten gunste van groenere emittenten”. Maar deze woorden waren op zijn minst niet unaniem en lokten onmiddellijk een reactie uit van onze gouverneur, Pierre Wunsch, die zei: “Door te zeggen dat wij een rol moeten spelen in de financiering van de groene transitie... vergroten we dit misverstand over wat onze rol is”.

Wie dus denkt dat er zoiets bestaat als een handboek, dat wordt gevolgd door de wereldwijde monetaire instanties, is er aan voor de moeite. En dat gaat op voor de klimaatstrategie, de strijd tegen inflatie of deflatie, het aanwakkeren van groei, het al dan niet ondersteunen van de eigen munt, het aanzwengelen van de liquiditeit, etc … Economie is dan ook geen exacte wetenschap, maar wordt algemeen eerder beschouwd als een sociale wetenschap.

Maar ook daar is onenigheid over, omdat economie niet zou voldoen aan de definitie van een wetenschap tout court! Zo zijn er bijvoorbeeld geen toetsbare hypothesen, geen consensus en geen inherente politieke boventonen. Wat het ook zij, economie combineert wel kwalitatieve en kwantitatieve elementen die alle sociale wetenschappen gemeen hebben.