Januari is sinds mensenheugenis de maand van de hoogmis in de Belgische autosector. Door de coronapandemie ging het Autosalon op de Heizel evenwel voor het tweede jaar op rij niet door. Er werd beslist om de 99ste editie te verplaatsen naar de concessiehouders. De pandemie vertaalde zich de voorbije twee jaar ook in de verkoopcijfers. In 2020 daalden de inschrijvingen van nieuwe auto’s in België met 21,8%, in 2021 nog eens met 11,2%. De verkoop bereikte daarmee het laagste niveau sinds midden jaren 90. 2022 bracht nog geen beterschap: ook in januari werden 7,6% minder auto’s ingeschreven tegenover januari 2021.

De slabakkende verkoop verrast tegen de achtergrond van een terug fors aangetrokken economische groei in 2021. De verkoop van auto’s vertoont traditioneel een nauw verband met het consumentenvertrouwen. Dat klom in 2021 uit het COVID-19-dal en bereikte zelfs cijfers boven het pre-crisisniveau. Dergelijke combinatie van sterk verbeterd consumentenvertrouwen en sterk dalende autoverkoop deed zich de voorbije decennia niet eerder voor.

Chipshonger

De malaise beperkt zich niet tot België. Volgens de Europese autofederatie ACEA lagen de inschrijvingen in de eurozone in 2021 27,8% lager dan in het laatste ‘normale’ jaar 2019. In de grootste markten, Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje, ging het om een achteruitgang van 28,9%, 26,6%, 25,1% en 32,7%. Dat de cijfers vergelijkbaar zijn, komt doordat ook de oorzaken van de vrije val dezelfde zijn. Bij het begin van de pandemie in 2020 wogen de lockdowns - waarbij showrooms lang dichtgingen - zwaar op de verkoop. Ook de financiële onzekerheid bij consumenten deed de verkoop in 2020 terugvallen.

In een latere fase speelden problemen in de aanvoerketens een rol, waardoor de levertijd voor nieuwe auto’s langer werd. In die context valt op dat de tweehandsmarkt beter standhield. Een specifiek probleem is het tekort aan halfgeleiders (chips). Bij de eerste lockdowns, in maart 2020, annuleerden heel wat autofabrieken een deel van hun halfgeleiderbestellingen uit angst voor een dalende verkoop. Toen de autosector terug chips begon te bestellen, bleek een deel van de productiecapaciteit ingenomen door andere sectoren die wel een sterkere vraag verwachtten, zoals computer- en gameconsolefabrikanten.

Structurele stagnatie

Volgens de autofabrikanten zullen de chipproblemen nog een stuk in 2022 voortduren. Ook andere factoren kunnen de automarkt - tijdelijk of structureel - beroeren. Zo wachten veel mensen om een auto te kopen omdat ze niet weten welke krachtbron te kiezen of omdat elektrische auto’s nog duur zijn. Vraag is ook of COVID-19 een blijvend effect heeft op de mobiliteit en het autobezit, bijvoorbeeld via structureel meer thuiswerken. Ook andere veranderingen in het mobiliteitsgedrag – denk aan de opkomst van deelauto’s – beïnvloeden het autobezit. Het autobezit nadert overigens een verzadigingspunt. België behoort tot de landen met de hoogste voertuigdichtheid in de wereld. Dat betekent dat de verkoop de komende jaren vooral door de vervangingsvraag zal worden gedreven.