Van klimaatverandering tot corona, van energiepieken tot inflatie: hoe sterk komt Europa de komende jaren uit het moeras van die crisissen? Dat was de centrale vraag tijdens het event “The Future of Europe” van De Tijd | L’Echo op 26 januari, met Ursula von der Leyen als gastspreker. Drie experten bij KBC staan stil bij enkele uitdagingen én opportuniteiten: Wim Eraly, Senior General Manager KBC Commercial Banking, Juergen Verschaeve, Chief Investment Officer KBC Asset Management en Hans Dewachter, Chief Economist KBC Group.

De groene transitie: van goede zaak naar noodzaak

De Europese race naar klimaatneutraliteit heeft een grote impact op het bedrijfsleven. Als bankverzekeraar gaat KBC het engagement aan om die transitie te ondersteunen. Want waar geld is, is een hefboom voor verandering. ‘Om te beginnen willen we zelf een voorbeeldrol opnemen door onze negatieve impact van eigen activiteiten te verkleinen’, zegt Wim Eraly, Senior General Manager KBC Commercial Banking. ‘Zo streven we ernaar om tegen 2030 80% minder directe uitstoot te genereren in vergelijking met 2015. In 2022 lag die al 70% lager: door energie te besparen, gebouwen aan te pakken, medewerkers duurzame mobiliteitsoplossingen aan te bieden, enz.’

Targets

‘Daarnaast willen we onze positieve impact vergroten. We hebben acht sectoren geïdentificeerd die een rol spelen in klimaatverandering waarop we een impact kunnen maken. Binnen enkele van die sectoren hebben we ambitieuze – én haalbare – targets vastgelegd. Een voorbeeld? Een van de doelen binnen onze portefeuille van woningkredieten is dat de CO2-uitstoot van de woningen in die portefeuille 43% lager ligt tegen 2030.

Aan elk van die targets zijn uiteraard acties verbonden. Zo heeft dat concreet tot gevolg dat we kredieten financieel aantrekkelijker maakten voor mensen die energetisch renoveren en kortingen geven voor wie de EPC-score van zijn woning verbetert. Hetzelfde principe hanteren we ook voor bedrijfsleningen: de voorwaarden kunnen gekoppeld worden aan KPI’s over klimaat, maar bijvoorbeeld evenzeer aan het verminderen van het aantal arbeidsongevallen. Naast residentieel vastgoed hebben we ook targets voor onder meer de energiesector, landbouw en mobiliteit.’

Duurzaamheid rapporteren

KBC wil een facilitator en partner zijn in de transitie naar duurzaamheid. ‘Zo hebben onze relatiebeheerders in 2022 met ruim 1.500 bedrijven rond de tafel gezeten om het over duurzaamheid te hebben’, geeft Wim Eraly aan. ‘KBC stelt bedrijfsklanten ook een gratis CO2-berekenaar ter beschikking, die een concreet beeld geeft van hun milieu-impact.

Wil het bedrijf daarna inspanningen doen om zijn uitstoot te verkleinen, dan schakelt KBC partners in om het bedrijf te begeleiden, een plan uit te tekenen, dat te implementeren en er ook over te communiceren. Een mooi voorbeeld is onze samenwerking met Encon, dat bedrijven ondersteunt in hun transitie naar meer duurzaamheid. Of denk aan ecoWise, onze onderneming die energiescans aan kmo’s verleent en advies geeft.’

Eén van de grote actuele uitdagingen voor bedrijven is de verplichte Europese duurzaamheidsrapportering. ‘De komende jaren zal het aantal bedrijven dat hieraan moet voldoen vervijfvoudigen. Die rapportering handelt niet alleen over milieu, maar ook sociale aspecten (preventie, gelijke kansen, …) en deugdelijk bestuur (anti-corruptie, lobbying, …). Het betekent ook dat bedrijven een duurzaamheidsstrategie moeten ontwikkelen en keuzes maken. Ook hierin kan KBC als partner helpen, en klanten toegang bieden tot knowhow buiten maar ook binnen KBC. Zo hebben we bijvoorbeeld eigen taxonomiespecialisten die kunnen adviseren of bepaalde investeringen gekwalificeerd kunnen worden als groen’, besluit Wim Eraly.

2023, een jaar om in Europa te beleggen?

Dankzij het Europese langetermijnbudget en het NextGenerationEU-plan vloeit er tussen 2021 en 2027 ruim 2.000 miljard euro extra naar de Europese economie. Projecties van het Centre for Economic Policy Research (CEPR) wijzen uit dat alleen al het NextGenerationEU-plan op middellange termijn kan bijdragen aan een extra bbp-groei tot 1,5 procentpunt per jaar in de EU.

Biedt dat ook opportuniteiten voor beleggers? ‘Ja, we zijn vandaag positiever gestemd over Europese aandelen dan een jaar geleden’, zegt Juergen Verschaeve, Chief Investment Officer KBC Asset Management. ‘Een belangrijk deel van de middelen is geoormerkt voor investeringen die zowel economisch als ecologisch zinvol zijn en ons continent tegelijk onafhankelijker moeten maken van energie-invoer. Potentiële winnaars zijn sectoren zoals infrastructuur en kapitaalgoederen (turbines, smart grids, …). Ook thema’s zoals de energietransitie (groene mobiliteit, energie-efficiëntie, …) en water (zuivering en behandeling, bestrijding van droogte en bescherming tegen overstromingen, …) kunnen meesurfen op de investeringsgolf.’

China

De plannen geven Europese aandelen daardoor opnieuw meer aantrekkingskracht. Maar dat is niet de enige reden die Europese aandelen in 2023 aantrekkelijker kunnen maken. ‘Terwijl groeiaandelen voor de bijl gingen in 2022, hebben we al een vlucht gezien naar defensieve en/of waardeaandelen. Dat zorgde in Europa voor een relatieve outperformance tegenover de Amerikaanse markt’, blikt Juergen Verschaeve terug. ‘Daarbij komt nu dat de heropening van de Chinese economie ook een duwtje in de rug kan geven aan Europa. Dat is goed nieuws voor onder meer de Europese premium autosector en de luxesector. Uiteindelijk zijn Europese aandelen nog steeds erg aantrekkelijk geprijsd tegenover Amerikaanse (verwachte koers-winstverhouding).’

De positieve vooruitzichten betekenen natuurlijk nog niet dat we te hard van stapel moeten lopen, sust Juergen Verschaeve. ‘Europa kan een troefkaart zijn voor beleggers. Maar ook de VS en andere regio’s ontvouwen transitieplannen om hun eigen bedrijven en economie te stimuleren en te beschermen. En als de wereldwijde groei de komende tijd vertraagt, dan zal Europa ook niet gespaard blijven. Tot slot zijn er nog altijd structurele uitdagingen die we in Europa moeten oplossen, denk maar aan onze zwakkere concurrentiekracht.’

Groeivertraging wordt een stresstest voor bedrijven

Een pandemie, een oorlog in de achtertuin en een inflatieopstoot. Ondanks die stevige schokken leidde dat bij ons niet tot verwoestende economische gevolgen. Of nog niet? ‘We gaan er bij KBC al een hele tijd van uit dat er niet alleen in Europa, maar wereldwijd een stevige groeivertraging komt’, zegt Hans Dewachter, Chief Economist KBC Group. ‘Die verwachting lijkt stilaan meer realiteit te worden. Een technische recessie – twee opeenvolgende kwartalen van krimp – in Europa of de VS is daarbij niet uitgesloten. Maar als er al een recessie komt, dan zal die wellicht mild zijn. Kortom, het scenario van een zware economische crisis die sommigen in de loop van de zomer van verleden jaar vreesden is vooralsnog weinig waarschijnlijk.’

‘Dat de crisissen van de jongste jaren relatief weinig economische averij veroorzaakt hebben, komt onder meer dankzij het overheidsingrijpen tijdens de corona- en energiecrisis, het accommoderende beleid van de centrale banken en de Europese relanceplannen. Ook de toegenomen spaarreserves van gezinnen tijdens de coronacrisis en de krappe arbeidsmarkt hebben voor een stootkussen gezorgd’, vervolgt hij. ‘Recent is bovendien de storm op de energiemarkt wat gaan liggen en zijn de eerste – moeilijke en pijnlijke – stappen naar een heropening van de Chinese economie gezet. Maar op termijn zorgen die ervoor dat de vooruitzichten een stukje beter ogen.’

Inflatie

Maar we moeten ons niet blindstaren op de vraag ‘recessie of geen recessie’, onafgezien of er een milde recessie komt of niet, de groeivertraging komt er hoogstwaarschijnlijk, oordeelt Hans Dewachter.

‘Recessies zijn inherent en onvermijdelijk in een economische cyclus. Een recessie hoeft ook niet noodzakelijk synoniem te staan met een faillissementsgolf. Situaties zoals in de jaren 1930 met een destructieve impact op het bedrijfsleven en gezinnen: dat tijdperk is wellicht voorbij. Doorheen de jaren hebben we veel beleidsmaatregelen getroffen die de impact van een crisis dempen, denk maar aan de automatische stabilisatoren in het budgettaire beleid.  Wat niet wegneemt dat ook een milde recessie niet voor alle bedrijven en gezinnen pijnloos is.’

Recessie op komst of niet, wél zeker is dat de groei stagneert. ‘Die groeivertraging is en wordt een stresstest voor bedrijven, zeker in dit klimaat van kostenstijgingen’, vertelt Hans Dewachter. Zo’n stress test zet bedrijven aan om hun productieprocessen tegen het licht te houden en – indien nodig –  te herstructureren of zich heruit te vinden.

‘Maar ondanks de verwachte groeivertraging blijft de weerbaarheid van de economie op dit moment sterk. We zitten zeker niet in een situatie zoals in 2008. De financiële draagkracht van zowel banken als niet-financiële bedrijven is over het algemeen sterker. En in vergelijking met vroeger zijn overheden en centrale banken een veel actievere rol gaan spelen, waardoor het vangnet vandaag steviger is. Al moet je je natuurlijk vragen stellen bij de houdbaarheid van de schuldenberg.’

In 2022 was niet klimaatklever maar inflatie in economische middens het woord van het jaar. Wat brengt 2023 op dat vlak? ‘Momenteel zijn er schuchtere tekens dat de inflatie afkoelt. Het doemscenario dat we in een spiraal van stijgende inflatie komen, met massale werkloosheid en andere nare gevolgen, lijkt vandaag minder waarschijnlijk’, besluit Hans Dewachter.