Begin maart was de ECB nog verantwoordelijk voor een serieuze domper op het sentiment rond de Europese banken. Gisteren kregen de banken in de eurozone echter een boost dankzij opmerkingen van ECB-opperhoofd Mario Draghi. Op een conferentie in Frankfurt liet hij optekenen dat de bijwerkingen van het negatieve rentebeleid van de ECB op banken indien nodig kunnen worden aangepakt. Hiermee hintte Draghi op een zogenaamde ‘deposit tiering’ oftewel een vrijstelling van negatieve rente voor bepaalde bankdeposito’s bij de ECB. Analist Joris Dehaes (KBC Asset Management) geeft hierover meer uitleg, in vraag en antwoord.

Wat is ‘deposit tiering’?

Joris Dehaes: "Banken worden geacht om een minimumbedrag aan liquiditeitsreserves aan te houden bij hun centrale bank. Voor banken in de eurozone is dat de ECB. Banken met een overschot aan klantendeposito’s zullen die extra liquiditeit eveneens voor een deel parkeren bij de ECB. Maar sinds 2014 is de depositorente die banken hierop ontvangen negatief (-0,4% momenteel), wat betekent dat ze dus moeten betalen om hun geld bij de ECB onder te brengen. Een ‘deposit tiering’ houdt in dat die negatieve rente ongewijzigd blijft, maar dat een (groot) deel van de liquiditeitsreserves van banken vrijgesteld zullen zijn van de negatieve rente (een ‘two-tier’ depositorente dus). De netto interestmarges van de banken uit de eurozone, die al geruime tijd onder druk staan, zouden dus onmiddellijk een verbetering kennen. Bemerk dat een dergelijk systeem al wordt toegepast in andere landen met negatieve rentes zoals Zwitserland, Japan en (in beperkte mate) Denemarken."

Is dit goed nieuws voor de banken?

Joris Dehaes: "Grotendeels wel. Als de ECB een (groot) deel van de bankdeposito’s vrijstelt, zal dit een onmiddellijk positief effect op de winst hebben, dankzij lagere interestuitgaven. De totale impact op de winst van de banken in de eurozone wordt ingeschat tussen de 1% en 4%, afhankelijk van het aantal reserves dat wordt vrijgesteld. De impact is dus relatief beperkt maar heel behulpzaam.

Op langere termijn zou je de ‘deposit tiering’ voor de sector eerder als negatief kunnen beschouwen, omdat de invoering ervan aangeeft dat de ECB zelf niet meer gelooft dat het de rente de eerstvolgende jaren zal optrekken. En als de ECB de rente niet optrekt, zullen de marges van de Europese banken nog een tijdje dalen. Alles bij elkaar zouden KBC AM een ‘deposit tiering’ toch als positief beschouwen (zeker op korte termijn) omdat onze analisten en de markt er toch al van uitgaan dat een echte rentenormalisatie door de ECB nog een hele tijd op zich kan laten wachten."

Hoe groot is de kans dat de ECB zo'n systeem invoert?

Joris Dehaes: "Het systeem van ‘deposit tiering’ werd in 2016 door de ECB een eerste keer besproken, maar niet weerhouden. De indirecte verwijzing van Draghi gisteren komt echter niet uit de lucht vallen, nu de ECB een renteverhoging minstens tot eind 2019 heeft uitgesteld. Hoewel het koffiedik kijken is of/wanneer de ECB dit daadwerkelijk zal doorvoeren, is KBC AM van mening dat de kans eerder groot is dat een ‘deposit tiering’ uiteindelijk zal doorgevoerd worden. We vermoeden dat de ECB eerst zal afwachten of de Europese economie en inflatie kan verbeteren. Indien dit niet of onvoldoende het geval is, zit een renteverhoging er de eerstvolgende jaren misschien niet in, waardoor een ‘deposit tiering’ logisch lijkt. Een gezonde en winstgevende bankensector is nu eenmaal belangrijk in Europa, waar banken nog steeds een vitale rol spelen in kredietverlening en economische groei."

Welke banken profiteren het meest?

Joris Dehaes: "De banken in Duitsland, Frankrijk en de Benelux hebben momenteel de grootste uitstaande reserves bij de ECB en zullen dus het meest profiteren van de (gedeeltelijke) vrijstelling van de negatieve depositorente. Wanneer we kijken naar de mogelijke individuele impact op de winstgevendheid van de beursgenoteerde banken, zijn er twee banken die bovengemiddeld zouden profiteren. Dat zijn Deutsche Bank (KBC AM: “Verkopen”-advies, koersdoel 6,7 EUR) en Commerzbank (KBC AM: “Kopen”-advies, koersdoel 9 EUR), door hun grote reserves bij de ECB en hun huidige zwakke winstgevendheid. Voor hen zou de winst met resp. meer dan 10% en 7% kunnen verbeteren door de invoering van ‘deposit tiering’."

Conclusie

Op korte termijn zou de deposit tiering volgens analist Joris Dehaes een welgekomen geschenk zijn voor de bankaandelen in de eurozone die het voorbije jaar enorm zwak presteerden. Op lange termijn blijven de fundamentele uitdagingen van de sector echter gelden: zonder een renteverhoging zullen de marges nog geruime tijd neerwaarts bewegen, wat een serieuze rem zet op de winstgroei van de sector.