Naar goede gewoonte werpt KBC Groep bij de jaarstart een blik op wat we het komende jaar op de financiële markten mogen verwachten. Het pakt daarbij uit met een reeks trends voor 2021, die werden aangeleverd door de economen, strategen en analisten. In deze bijdrage legt biotechanalist Lenny Van Steenhuyse van KBC Securities u uit waarom de toolbox van de farmasector door innovatie in 2021 nog uitgebreider zal worden.

Vooruitgang

De Covid-19-pandemie is een demonstratie gebleken van fundamentele eigenschappen en trends in de farma- en biotechsector. Onafhankelijk van de Covid-19-impact blijven beiden sterke vooruitgang boeken, dankzij een brede waaier van en een hoog tempo aan innovatie. Gedurende de voorbije jaren zagen we nieuwe technologieën groeien van theoretische concepten en experimentele behandelingen tot gevalideerde medicijnen. Ook in 2021 zal het arsenaal aan mogelijkheden voor medicijnontwikkeling, de toolbox van de farma-industrie, steeds breder worden.

En toen was er corona

Eind december 2019 steekt in de Chinese stad Wuhan een respiratoire infectieziekte de kop op. Begin januari wordt een nieuw coronavirus, SARS-CoV-2, vastgesteld als de oorzaak van de ziekte, die prompt gedoopt wordt tot Covid-19. Reeds op 11 januari wordt het genoom (de volledige DNA-sequentie) van het virus ontrafeld, publiek gemaakt en gedeeld over de hele wereld. In de loop van het eerste kwartaal wordt de mogelijke impact van de globale pandemie duidelijk en de roep om therapieën en vaccins luider. Er wordt naar de farma-industrie gekeken om een snel, afdoend en doeltreffend antwoord te formuleren op een nooit eerder geziene globale gezondheidscrisis.

mRNA in 2020

Dankzij het razendsnel beschikbaar stellen van de genomische data kan de vaccinontwikkeling pijlsnel van start gaan met het ontwerp van kandidaat-vaccins. Na slechts 42 dagen kunnen de eerste kandidaat-vaccins verdergaan in klinische proeven. Die versnelling is te danken aan nieuwere technologieën die ingezet worden voor vaccinontwikkeling, zoals de mRNA-vaccins.

Ter context: klassieke vaccins bestaan uit geattenueerde (of verzwakte) versies van het originele virus, waardoor het lichaam immuniteit kan opbouwen zonder ziek te worden. Voor de ontwikkeling hiervan zijn stalen van het virus zelf vereist. Bij mRNA-vaccins wordt een stukje code in het lichaam gebracht dat door onze eigen cellen vertaald wordt in een fragment van het originele virus, het fragment dat door het immuunsysteem wordt herkend bij een infectie met het volledige virus en waardoor er immuniteit wordt opgewekt. Deze mRNA-code is gebaseerd op de genoomsequentie van het virus en kan snel gegenereerd worden.

Het is niet toevallig dat mRNA ten tonele verschijnt. Deze technologie is al meer dan 20 jaar in ontwikkeling en krijgt nu een gouden opportuniteit om zich in de praktijk te bewijzen. mRNA-vaccins zijn immers makkelijker op grote schaal te produceren, zonder de topzware infrastructuur eigen aan de ontwikkeling van klassieke vaccins. Het opzetten van mRNA-productiecapaciteit is ook een stuk goedkoper en daarnaast zijn de mRNA-vaccins erg wendbaar en flexibel: mocht er een gemuteerde versie van het virus opduiken waar het bestaande vaccin geen bescherming tegen biedt, kan de mRNA-code aangepast worden om ook bescherming te bieden tegen gemuteerde vormen van het originele virus.

Dankzij dit soort, maar ook andere, nieuwe technologieën is de farma-industrie erin geslaagd om op grote schaal een werkend vaccin te ontwerpen, testen en produceren in minder dan 12 maanden tijd. De complexiteit van die opdracht kan moeilijk overschat worden; de realisatie kan volgens sommigen slechts vergeleken worden met niet minder dan de maanlanding.

Bispecifics, RNAi en ADC’s in 2021

Tot de nieuwe soort modaliteiten behoren onder andere bispecifieke antilichamen, RNA interferentie en antibody-drug conjugates (ADCs). Net zoals het idee achter mRNA-vaccins kennen we deze concepten uit de biotech al decennia lang: ze zijn eerst uitgewerkt in het lab, daarna geïncubeerd in kleinere biotechbedrijven en sinds de voorbije jaren uitgegroeid tot volwaardige medicijnen. RNAi heeft een plaats verworven in de behandeling van metabole en cardiovasculaire ziekten en bispecifieke antilichamen en ADCs blijven de lat hoger en hoger leggen in kankertherapie.

Naarmate deze nieuwe technologieën dichter bij de markt komen, zien we uiteraard ook de interesse van de grote farmabedrijven stijgen. Dat was in 2020 al zo en zal in 2021 niet anders zijn:

• Novartis telde 9,7 miljard dollar neer voor The Medicines Company en zijn cardiovasculaire RNAi therapie inclisiran.
• Gilead betaalde liefst 21 miljard dollar voor Immunomedics en diens trodelvy, een nieuw ADC voor borstkanker.
• Merck, Boehringer Ingelheim, Roche, AbbVie,…tastten in 2020 jaar diep in de dollarbuidel voor acquisities en partnerships in biotechbedrijven met bispecifieke antilichamen of ADCs.

De innovatiemotor in biotech stopt allerminst. Naast nieuwe modaliteiten die de markt bereiken en farmadollars binnenhalen, zien we reeds de volgende golf aan modaliteiten aankomen: gentherapie baant zijn weg doorheen genetische aandoeningen, PROTACs bieden nieuwe routes aan in inflammatieziekten, celtherapieën tackelen moeilijk behandelbare kankers.

IPO-gekte

Ook voor kapitaaltransacties werd 2020 een recordjaar, met een nooit eerder geziene hoeveelheid van niet minder dan 104 biotech IPO's op NASDAQ. Die biotechbedrijven komen ook steeds vroeger naar de markt: de helft van de bedrijven die publiek bezit worden, bevinden zich nog maar in een preklinisch stadium en behandelen dus nog geen patiënten met hun kandidaat-medicijnen.

Er is dus biotech-euforie, omwille van de vele beloftevolle technologieën, ook al hebben die nog veel te bewijzen en dragen ze belangrijke risico’s met zich mee. Onvermijdelijk leidt dit ook tot een aantal ongelukken onder gespecialiseerde en minder gespecialiseerde biotechinvesteerders.

Patiënt is de winnaar van 2021

Het finale resultaat van de innovatiedruk in biotech en farma vinden we bij de patiënt, die jaar na jaar betere vooruitzichten heeft. Nergens is dit zo uitgesproken als in de oncologiewereld, waar ook dit jaar grote stappen vooruit gezet zijn.

Data gepubliceerd op wetenschappelijke conferenties in 2020 rond nieuwe medicijnen hebben aangetoond dat onder andere patiënten met longkanker, lymfoom en leukemie hoop hebben op verbeterde behandelingen. Die fundamentele impact op de levens van patiënten staat centraal in 2021, meer nog dan de winnaars die de beurs zal baren.