Metaverse is hot. Het klinkt vandaag misschien nog als sciencefiction, maar het staat dichter bij de realiteit dan we denken sinds Facebook recent zijn naam veranderde in Meta Platforms en daarmee zijn vlag plantte in “het digitale platform van de toekomst”. Steeds meer bedrijven springen op de kar. Sportkleding- en schoenenproducent Nike schakelde gisteren een versnelling hoger met de overname van het virtuele sneakerbedrijf RTFKT voor een niet nader genoemd bedrag. Kan het nog gekker, of zit er daadwerkelijk meer achter de digitaliteit dan het lijkt?

Digital Nike

"Deze overname is een nieuwe stap die Nikes digitale transformatie versnelt en ons in staat stelt om atleten en makers te bedienen op het snijvlak van sport, creativiteit, gaming en cultuur," legt Nike CEO Donahoe de overname uit. RTKFT (uitgesproken als “Artefact”) werd aan het begin van het COVID-19-tijdperk, in januari 2020, geboren op de metaverse. Het bedrijf maakt gebruik van de nieuwste game engines, NFT, blockchainauthenticatie en augmented reality, gecombineerd met productie-expertise om unieke sneakers en digitale artefacten te maken. Wie vandaag producten van RTKFT koopt, kan bijna vanzelfsprekend betalen met de cryptomunt Ether van het platform Ethereum.

Dat het Nike menens is met zijn plannen in de digitale wereld bleek recent ook uit de lancering van Nikeland midden november. De groep sloeg de handen in elkaar met videogameontwikkelaar Roblox voor de bouw van een digitale wereld waarin spelers de mogelijkheid krijgen om hun avatars uit te rusten met speciale Nike-producten. En binnenkort dus ook RTKFT’s. Er wordt geschat dat de digitale modelijnen (dus de kledij voor avatars) in 2020 al een omzet van 40 miljard dollar opleverden.

Wat is metaverse?

Wie ooit experimenteerde in de virtuele wereld Second Life begrijpt ongeveer waar metaverse voor staat: de convergentie van fysieke, augmented en virtuele realiteit in een gedeelde online ruimte. Deze omgeving stelt mensen in staat sociaal en economisch te interagerenals avatars in een cyberspace, die fungeert als een soort metafoor voor de echte wereld. Aangezien het om een virtuele wereld gaat, kunnen de kenmerken van metaverses uitgebreid zijn, maar de volgende zijn, volgens Plain Concepts (dat bedrijven helpt de nieuwste technologieën te omarmen), de belangrijkste:

1. Interactiviteit: gebruikers moeten kunnen communiceren en interacteren met andere gebruikers en metaverses.
2. Interoperabiliteit: avatars en goederen moeten kunnen worden aangemaakt en gebruikt in elk van de metaverses waartoe toegang wordt geboden.
3. Lichamelijkheid: hoewel het een virtuele wereld is, mag niet worden vergeten dat zij onderworpen is aan de wetten van de fysica en beperkte middelen heeft.
4. Volwaardige economie: in overeenstemming met de interoperabiliteit kunnen de goederen in elke omgeving worden gebruikt, ongeacht wie ze beheert.

Technologische ontwikkelingen boosten mogelijkheden

Terwijl we bij Second Life nog van een hype spraken, durven we vandaag effectief te spreken van een trend, juist omdat de technologie ondertussen sprongen vooruit maakte. De verschillende onderliggende technologieën en deelaspecten beginnen door te breken of komen zelfs al tot een stabiel punt: digitale betalingen en cryptomunten, decentrale infrastructuren/blockchainnetwerken, NFT's, grafische chips, de hardware zoals de virtual reality headsets, de software, snelle internetverbindingen (5G), computerrekenkracht (Quantum Computing en AI), 3D-engines (Unreal), cloudplatformen, digital identity,… Alle producenten en dienstverleners die zich focussen op deze technologieën krijgen met de "metaverse" dus nog een extra dimensie in hun afzetmarkt.

Bedrijven springen één voor één op de trein

De metaversemogelijkheden voor een bedrijf variëren van het dekken van sociale aanwezigheid, kantoorwerk of entertainment, betalingen, gezondheidszorg, consumentenproducten, uurwerken, enz. Enkele voorbeelden van metaverses:

• Mark Zuckerberg investeert momenteel het meest in dit virtuele universum. Zozeer zelfs dat hij de naam van Facebook heeft veranderd in ‘Meta Platforms’. Meta Platforms verklaart dat de metaverse de volgende evolutie is van sociale connecties en belooft een 3D-ruimte waar je kan interageren, leren, samenwerken en spelen op vele manieren die nog nooit eerder gezien zijn. Meta Platforms ontwikkelt nieuwe technologieën om deze visie mogelijk te maken en is het bedrijf geworden dat het meest zal investeren in de metaverse.
• Microsoft presenteerde Mesh, het virtualrealityproject voor zijn samenwerkingsplatform Teams waarin gebruik wordt gemaakt van Microsofts HoloLens2. De technologiegigant zelf omschrijft het als een mogelijkheid die "aanwezigheid en gedeelde ervaringen mogelijk maakt van overal, op elk apparaat, door middel van mixedrealitytoepassingen. Ze hebben het ook over avatars, zelfs over "holoportatie" in de werkomgeving als een manier om de besluitvorming vlotter te laten verlopen en het oplossen van problemen te versnellen.
• Een andere speler op het domein van metaverse is Sony. Samen met andere techbedrijven schreef die een cheque uit van 1 miljard dollar aan Epic Games, de makers van Fortnite, dat belast werd met de ontwikkeling ervan. Tim Sweeney, de medeoprichter van het videogamebedrijf, wil dat de metaverse een volledig open standaard wordt die zelfs het internet zou kunnen vervangen.
• De Chinese reus Alibaba bevindt zich in het vroegste stadium, maar vroeg al verschillende metaversegerelateerde handelsmerken aan en verklaarde aan deze technologierace te willen deelnemen. Het eerste merk zou Ali Metaverse zijn, maar Taobao en Dingding Metaverse doen ook mee.
• Getuige de plannen van Nike blijft metaverse trouwens niet beperkt tot gaming en social media. Modegroep Zara koos Zepeto als metaverse voor de lancering van zijn eerste collectie virtuele kledingstukken. Het is een Zuid-Koreaanse metaverse voor mobiele telefoons, met 3D-avatars en meer dan 2 miljoen dagelijkse gebruikers. Deze metaverse maakt de aankoop van digitale items mogelijk via een eigen munt en biedt interactie met miljoenen gebruikers over de hele wereld.  Het merkwaardige aan deze metaverse is dat Zara een collectie heeft gelanceerd die ook in geselecteerde winkels in de echte wereld wordt verkocht en die in de virtuele omgeving dezelfde prijzen heeft als in de fysieke winkels.

Beleggersenthousiasme

Hardware en softwarefabrikant Intel blijft niet aan de zijlijn staan. Bij het openbaren van de zijn metaversestrategie, zei de groep te werken aan software die laptops helpt rekenkracht van andere apparaten te gebruiken, waaronder chips van zijn rivalen. Verwacht wordt dat de metaversetrend veel meer rekenkracht zal vergen, en bedrijven zoals Nvidia, dat chips en software maakt die worden gebruikt om de virtuele wereld te construeren, zijn de afgelopen maanden in waarde gestegen door het enthousiasme van beleggers over de metaverse. Andere bedrijven die meer dan een graantje mee zullen kunnen pikken van de metaversetrend zijn, naast Meta Platforms, onder meer ook Microsoft, Unity Software en Roblox.

The next step

Maar metaverse draagt meer in zich dan wat vandaag mogelijk is. De ideale "metaverse" is een toepassing van "Web 3.0" dat decentralisatie en dus verankering op een blockchain als basisprincipes hanteert. Zo komt de "metaverse" ook aan zijn alter ego "decentralized virtual lands". Hierdoor onderscheidt het zich ideologisch van reeds bestaande virtuele werelden zoals Fortnite of Roblox, die je kan zien als toepassingen van "Web 2.0". Als bijvoorbeeld Epic Games de stekkers van zijn Fortnite-servers uittrekt, dan is het gedaan met alles wat je verzameld of gekocht hebt in het spel. Bij toepassingen van Web 3.0 zou dat niet meer het geval kunnen zijn doordat die servers niet meer door een partij beheerd worden (maar gedecentraliseerd zijn over verschillende partijen).

Dergelijke onderliggende principes moeten er ook mee voor zorgen dat de "metaverses" niet langer de stempel van "games" zullen krijgen, maar gepercipieerd worden als mature en échte sociale platformen waarop je zonder blozen iemand kan uitnodigen voor een afspraak.

Het blijft wel nog de vraag of er één groot universum zal zijn, of dat er verschillende, op zich gedecentraliseerde universa of "metaverses" zullen gebouwd worden.  In ieder geval zullen ze een zekere interoperabiliteit moeten voorzien als ze willen dat de economie in die universa effectief draait.

Data als grondstof

En het zal geen verrassing zijn dat het ook hier allemaal draait om (uw) data die de achterliggende businessmodellen stuwen. Meta zal u bijvoorbeeld de "juiste" advertenties tonen in de "metaverse" - wat meteen ook verklaart waarom Meta hier miljarden in investeert. Verder is het geloof in het belang van eigendom en bezittingen in zo’n virtuele wereld groot. Hier komen de “NFT's” op de proppen waarin men perfect de eigendom van een virtuele asset kan vastleggen (bijvoorbeeld virtuele gronden, kunst, kledij). Sommige NFT-kopers verzamelen nu al de kunst om later in hun virtuele living te hangen… Uiteraard moet dat allemaal ook betaald kunnen worden, wat ons naadloos bij de cryptomunten brengt die - zoals jullie ondertussen al weten - draaien op een gedecentraliseerde blockchain. Ook het op blockchain gebaseerd betalingssysteem Diem past dus volledig in het plaatje van Meta's "metaverse". Alle puzzelstukjes vallen in elkaar…