We zouden het bijna vergeten, maar heel recent bereikte de VS weer het schuldenplafond van 31,4 biljoen dollar. Dat is op zich geen fait-divers, want indien er geen vergelijk wordt gevonden tussen de politieke partijen, riskeert de VS om in “shutdown” te gaan. Buitengewone maatregelen moet dan een wanbetaling vanuit de overheid voorkomen, wat kan leiden tot de nodige onzekerheid in de financiële markten. Reden tot paniek is er echter niet, want het schuldenplafond wordt sowieso opwaarts aangepast. Alleen is de vraag welke toegevingen aan welke kant van het politieke spectrum daarvoor moeten worden gedaan. Dat het in afwachting heet kan worden in Washington is ook een feit, meldt financieel-econoom Tom Simonts.

Schuldplafond is een excuus voor onderhandeling

Het schuldenplafond is de wettelijke limiet op hoeveel de federale overheid kan lenen. Een zelf opgelegde limiet, zowaar, op de totale hoeveelheid geld die de Amerikaanse overheid kan lenen. Het bedrag wordt vastgesteld door het Congres en werd in december 2021 voor het laatst verlengd tot 31,4 biljoen dollar. Dat volgde op een akkoord tussen de Republikeinse minderheid en de Democratische meerderheid. Vandaag controleren de Republikeinen echter het Huis van Afgevaardigden, terwijl de Democraten de scepter zwaaien in de Senaat.

Op naar een “shutdown”?

Hoe snel er dit keer een akkoord gevonden wordt hangt volledig af van de mate waarin het Congres er in slaagt om tot een vergelijk te komen inzake nieuwe wetsvoorstellen. Als het Congres er niet in slaagt om overeenstemming te vinden over wetsvoorstellen waar beide partijen zich in kunnen vinden, riskeert het tot een shutdown te komen. Dat is een sluiting van alle niet-essentiële overheidsdiensten. Ook worden de lonen van ambtenaren ingehouden tot de overheidsdiensten opnieuw opengaan.

De vorige shutdown duurde 35 dagen en dateert van 2019. Ook in 2011 werd het schuldplafond al uitvoerig gebruikt als pressiemiddel om vergaande bezuinigingen te eisen. Toen waren de toenmalige president Barack Obama en de Democraten in de Senaat het oneens met de Republikeinen in het Huis van de Tea Party-beweging. Er werd weliswaar te elfder ure een akkoord bereikt, maar dat kwam pas na een achtbaan van de markten en een afwaardering van de kredietwaardigheid van de VS door Standard & Poor's.

Kapitaalbescherming

Recent liet Janet Yellen, minister van Financiën van de VS, alvast weten dat de Federal Reserve maatregelen zal nemen om een wanbetaling te voorkomen, zoals het opschorten van nieuwe investeringen.

De schatkist zal in eerste instantie extra leencapaciteit creëren om de 400 miljard dollar aan liquide middelen uit te breiden. Dat kan gebeuren door nieuwe investeringen in verschillende overheidsrekeningen op te schorten en wijzigingen aan te brengen in het Thrift Savings Plan voor federale werknemers. Dat investeert in niet-verhandelbare effecten die elke dag vervallen. Of ze kan deze investeringen tijdelijk zelfs helemaal stopzetten.

Andere opties bestaan er in om de rente en aflossing van de staatsschuld voorrang te geven op bijvoorbeeld de sociale zekerheid, de gezondheidszorg voor militairen en andere veteranenuitkeringen. Dat klinkt allemaal draconisch, maar dat hoeft niet zo te zijn. Economen schatten dat de VS minstens nog tot juni veilig zit, maar ergens daarrond wordt een scenario van faling redelijk tot zeer waarschijnlijk.

Volgens adviesbureau EY-Parthenon zou een shutdown tot een “onmiddellijke daling” van de Amerikaanse groei leiden. En die daling wordt op jaarbasis op liefst 5% geschat. Denktank Third Way vreest dat een wanbetaling kan leiden tot het verlies van 3 miljoen banen, wat overeenkomt met negen maanden werkgelegenheidsgroei. De kosten van een gemiddelde hypotheek met een looptijd van 30 jaar zouden met 130.000 dollar stijgen, terwijl het gemiddelde pensioenspaargeld van oudere werknemers met 20.000 dollar zou kunnen dalen. Klinkt ernstig, maar zoals gezegd: zover komt het eigenlijk nooit, aldus Tom Simonts.

Welke toegevingen zoeken de republikeinen?

Vandaag eisen Republikeinse wetgevers in het Huis opnieuw grote bezuinigingen in ruil voor het optrekken van het schuldenplafond. De meest uitgesproken conservatieve leden van het Huis lieten deze maand al hun spierballen rollen toen zij Kevin McCarthy tot een aantal concessies dwongen alvorens zijn kandidatuur voor het voorzitterschap van het Huis te steunen. Tot die concessies behoorde onder meer de toezegging om het schuldplafond niet te verhogen zonder ingrijpende bezuinigingen, iets wat de vrees heeft gewekt voor een patstelling tussen de beide politieke partijen. Wordt vervolgd.