Terwijl de besprekingen over de verhoging van het schuldplafond van 31,4 biljoen dollar van de Amerikaanse overheid tot het laatste moment gaan, bereiden banken en vermogensbeheerders zich zoals gewoonlijk voor op de gevolgen van een mogelijke ingebrekestelling. Het is dan ook niet voor het eerst dat de financiële sector zich op een dergelijke crisis moet voorbereiden. Terwijl de klok snel tikt, is er wel nog tijd om tot een vergelijk te komen tot 1 juni, geeft financieel-econoom Tom Simonts aan.

President Biden en de Republikeinse parlementsvoorzitter Kevin McCarthy bespreken vandaag weer het schuldenplafond, dat op 1 juni bereikt zal worden. Vanaf dan zal de federale overheid moeite hebben om haar schulden te betalen. Als de overheid inderdaad in gebreke zal blijven, kan dat tot chaos op de financiële markten en een stijging van de rente leiden. Voer voor doemdenkers, zoveel is duidelijk, al komen zo’n scenario’s er nooit echt van.

Doemscenario: VS blijft in gebreke

Amerikaanse staatsobligaties vormen de basis van het wereldwijde financiële systeem, dus het is moeilijk om de schade van een wanbetaling volledig in te schatten.

Zeker is dat een enorme volatiliteit op de aandelen-, schuld- en andere markten in zo’n scenario te verwachten is als Amerikaanse obligaties niet langer verhandeld kunnen worden. Die problemen kunnen zich snel uitbreiden van de obligatiemarkt naar de derivaten-, hypotheek- en grondstoffenmarkten, omdat die obligaties niet langer geldig zouden zijn als onderpand voor transacties en leningen.

Zelfs een korte overschrijding van de schuldenlimiet zou kunnen leiden tot een rentestijging, lagere aandelenkoersen en inbreuken op schuldconvenanten. De markten voor kortetermijnfinanciering zouden waarschijnlijk ook bevriezen, aldus Moody's Analytics.

Hoe bereiden instelleningen zich voor?

Bovenstaand scenario is voor KBC Economics zeer, zeer onwaarschijnlijk. Niettemin hebben banken, makelaars en handelsplatforms sowieso plannen klaarliggen over hoe betalingen op schatkistpapier zouden worden afgehandeld en hoe de financieringsmarkten kunnen reageren. Dat omhelst onder meer voldoende technologie, personeelscapaciteit en liquiditeiten om grote handelsvolumes af te handelen en het controleren van de mogelijke impact op contracten met klanten. Die plannen dienen dus voor elke vorm van al dan niet tijdelijke paniek.

Welke scenario’s worden overwogen?

De Securities Industry and Financial Markets Association (SIFMA) stelde recent een draaiboek op om inzicht te geven in de manier waarom de Federal Reserve Bank van New York, de Fixed Income Clearing Corporation (FICC), de clearingbanken en de handelaren in schatkistpapier zich kunnen gedragen in de aanloop naar een mogelijke wanbetaling. Elk scenario zou waarschijnlijk leiden tot aanzienlijke operationele problemen en handmatige dagelijkse aanpassingen in de handels- en afwikkelingsprocessen vereisen.

• Het meest waarschijnlijke scenario is dat de schatkist tijd koopt om obligatiehouders terug te betalen door voorafgaand aan een betaling aan te kondigen dat het die vervallende effecten zal doorrollen, waardoor ze één dag per keer worden verlengd. Dan kan de markt blijven functioneren, maar wordt er waarschijnlijk geen rente opgebouwd voor de uitgestelde betaling.

• In het meest verstorende scenario betaalt de Schatkist zowel de hoofdsom als de coupon niet en verlengt zij de looptijden niet. De onbetaalde obligaties kunnen dan niet meer worden verhandeld en zijn niet meer overdraagbaar via de Fedwire Securities Service, die wordt gebruikt om schatkistpapier aan te houden, over te dragen en af te wikkelen.

De visie van KBC Economics

Zonder een politiek akkoord zullen de VS op 1 juni waarschijnlijk hun schuldenplafond bereiken. Het niet verhogen van het schuldplafond kan een economische ramp veroorzaken, gezien de sleutelrol die Amerikaanse Treasuries spelen in het wereldwijde financiële systeem. Een recent rapport van Moody’s schat dat zelfs een korte wanbetaling van een paar weken het Amerikaanse bbp met 4% kan doen krimpen en 6 miljoen banen kan doen verdwijnen.

Een langdurige onderhandeling, die pas vlak voor de deadline zal worden opgelost, ligt in het verschiet. Uiteindelijk denkt KBC Economics dat het zeer onwaarschijnlijk is dat Amerikaanse politici hun hele economie over de klif zullen duwen. Een verhoging van het schuldplafond zal er dus uiteindelijk wel komen, al zou daar een leiderschapswissel aan vooraf kunnen gaan. Maar zelfs langdurige onderhandelingen en onzekerheid kunnen ernstige economische schade veroorzaken. In 2011, toen de Republikeinen en Democraten het dichtst bij een overschrijding van het schuldplafond kwamen, verlaagde S&P de rating van het Amerikaanse ministerie van Financiën en stegen de credit default swaps tot 80 basispunten, 75 basispunten hoger dan normaal. Ook het consumenten- en producentenvertrouwen kelderde.

Helaas zal zich dit jaar waarschijnlijk een vergelijkbaar schuldenplafonddrama afspelen. Bereid je er dus op voor dat Amerikaanse politici hun beste acteerprestaties zullen leveren om politieke schuld te vermijden. En dat de onzekerheid rond de uitkomst van de onderhandelingen over het schuldplafond op zich aanzienlijke en onnodige economische schade kunnen veroorzaken. Meer details over die opinie kan je hier vinden.