vr. 29 nov 2019
Op het menu van de havik staan volgens Natuurpunt.be vogels, zoals duiven, lijsters, spreeuwen en eksters, maar ook zoogdieren tot de grootte van een konijn. Het vereist dus geen ornitholoog om te zien dat er een wezenlijk verschil is tussen de havik en de duif. Die laatste is immers eerder vredelievend en voedt zich vooral met kiemplanten, oogstresten zoals korrelmaïs en granen, klaverzaadjes, eikels en beukennootjes. Maar wat hebben haviken en duiven met de financiële wereld te maken? KBC Asset Management-strateeg Dirk Thiels legt het u graag uit.
Centrale bankiers
Ook in de financiële markten zijn de verschillen tussen beide dieren groot. Wat ze met elkaar gemeen hebben, is dat ze allebei hun nest hebben in de statige kantoren van de centrale bankiers. In de meeste landen hebben deze bankiers als voornaamste opdracht om de waarde van de lokale munt te vrijwaren. In mensentaal: ze moeten beletten dat de inflatie te veel aan de koopkracht vreet. Centrale bankiers doen dit o.a. door met de prijs van het geld te spelen en zo een rol op te nemen in de economische cyclus.
Overdrijving
Die economische cyclus ontstaat, omdat wat er reilt en zeilt in de economie het resultaat is van menselijk gedrag. Consumenten, bedrijven en overheden trachten zich een beeld te vormen van het heden en de toekomst en passen hun gedrag hieraan aan. Alles wat menselijk is, komt hierin naar boven: bomen groeien tot in de hemel in goeie tijden, de wereld is om zeep in slechte. Overdrijvingen, dus, en die leiden de economie soms tot op de grens van wat mogelijk is (hoogconjunctuur). Een economie kan maar groeien zolang er productiemiddelen (arbeid, kapitaal) beschikbaar zijn of zolang men erin slaagt deze efficiënter te doen werken.
Wanneer de consumptie- en/of investeringsvraag de economie voorbij deze grenzen wil duwen, ontstaan er spanningen. Denk aan een situatie van volledige tewerkstelling, waarbij vacatures alleen maar kunnen worden opgevuld door personeel tegen betere voorwaarden bij de concurrentie weg te halen. Hogere kosten en toenemende inflatie zijn het gevolg en hier schiet de centrale bankier dan wakker. Als een havik ligt hij op de loer om bij sporen van toenemende geldontwaarding toe te slaan. Door het geld duurder te maken (hogere rentes dus) probeert men investeerders en consumenten te ontmoedigen en zo de economie terug met de voeten op de grond te brengen.
Trial and error
Misschien lijkt het wel zo, maar dit is verre van exacte wetenschap. Hoewel er wel pogingen worden ondernomen, staat nergens exact beschreven wanneer en hoeveel er precies aan de rente moet worden gesleuteld. Elke cyclus is immers anders en heel wat externe factoren (denk bijvoorbeeld aan de oliecrisissen van de jaren ’70-80) maken het de centrale bankiers niet gemakkelijk. Het is dus een proces van ‘trial and error’, en dat leidt vaak tot 'te veel en te lang', waardoor renteverhogingen niet alleen de groei afremmen, maar vaak ook de economie de dieperik in helpen. Het sentiment keert, optimisme slaat om in pessimisme en een fikse groeivertraging (laagconjunctuur) of zelfs een stevige krimp van de economie (recessie) is het gevolg.
Let the beast go
In dit soort omstandigheden komen de duiven uit hun hok. Inflatie is dan meestal geen probleem meer (werklozen genoeg) en zij ijveren dan ook voor goedkoper geld (lagere rente). Bij een aantal centrale banken, en niet in het minst de Amerikaanse (de Federal Reserve of Fed), is economische groei immers ook een expliciete doelstelling. Een moeilijke evenwichtsoefening dus.
Duiven en haviken gaan dan ook regelmatig in de clinch en het zijn (anders dan in de natuur) niet altijd de haviken die aan het langste eind trekken. Denk maar aan de switch die de Fed recent nog maakte, door de politiek van renteverhogingen die sinds eind 2015 werd gevoerd om te keren en de rente dit jaar tot drie maal toe te verlagen. Voor de aandelenmarkten was dit meteen het startschot van een flinke koersstijging: lagere rentes, meer bedrijfswinsten… en de stieren komen los. Het mag duidelijk zijn dat een alerte belegger best één oog op de vredelievende duif in het veld houdt, terwijl met het andere wordt uitgekeken naar de lage vlucht van de havik.
Ontdek alle dieren van de beurswereld
We maakten in het dierenrijk van de beurswereld al kennis met een hele reeks dieren. Wil u ontdekken wie de stieren, beren, ratten, hamsters, haaien van de financiële wereld zijn? Lees dan zeker ook volgende bijdragen van collega Dirk Thiels: